Các phòng ngừa bệnh chóng mặt ở người cao tuổi

Người lớn tuổi thường kêu chóng mặt – đây là cảm giác chủ quan của người bệnh. Người bệnh cảm thấy tự nhiên mọi thứ xung quanh đều chuyển động, giống như đang đứng giữa cơn lốc xoáy; mất thăng bằng, bước đi không vững, cứ như mình đang ngồi trên thuyền, nhìn mọi thứ tuyệt vời mà mọi người đang trải qua, cảm giác khó chịu như ruột và gan bị đảo lộn. Đây là nguyên nhân khiến người già bị ngã dẫn đến thương tật, tàn tật.

Nguyên nhân là gì?

Ở tai: Ống tai bên ngoài: Giống như nút thấp; khi tiếp xúc với nước tăng lên, kích thích ống thính giác bên ngoài gây chóng mặt hoặc chảy nước mũi; cũng gây đau tai và chóng mặt. Tai giữa: Viêm tai giữa cấp, ngoài ra còn sốt; đau tai, ù tai, nghe kém kèm theo chóng mặt. Tai trong: Nhiễm trùng ở tai gây chóng mặt kinh khủng kèm theo ù tai yếu ớt. Nhiễm trùng tai đôi khi kèm theo viêm màng não; viêm dây thần kinh do virus hoặc vi khuẩn; gây hoa mắt, chóng mặt nhưng thính giác bình thường.

Chóng mặt cũng liên quan đến rối loạn thần kinh, mất cân bằng căng thẳng và rối loạn huyết áp, hệ thống mạch máu, hệ thống nội tiết, phản ứng dị ứng, chuyển hóa: viêm rối loạn lipid máu. . Như vậy, kết quả của việc điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây chóng mặt. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra chóng mặt là gì, trong đó rối loạn di truyền dài hạn do bệnh cao huyết áp là nguy hiểm nhất và là nguyên nhân của nhiều tai biến ở người cao tuổi.

Rối loạn tuần hoàn não là một trong những nguyên nhân gây chóng mặt. Người cao tuổi (NCT) hay bị chóng mặt tư thế do hạ huyết áp tư thế, thiểu năng tuần hoàn não; thoái hóa cột sống cổ; xơ hóa mạch máu não; hạ đường huyết, thiếu oxy não; rối loạn thần kinh tim.

Các bệnh khác: những rối loạn về mắt: rối loạn vận động các cơ của nhãn cầu; glocom, đục thủy tinh thể, u dây thần kinh tiền đình; áp-xe não. Ngoài ra còn nhiễm độc các thuốc:  điều trị tăng huyết áp, thuốc chống trầm cảm; thuốc điều trị sốt rét; nhóm thuốc aminozid, streptomycin, kanamycin…

Điều trị thế nào?

Trước một bệnh nhân bị chóng mặt; ta cần phải chẩn đoán nguyên nhân; tuy nhiên trong một số trường hợp ta tiến hành điều trị triệu chứng trước trong thời gian tìm ra nguyên nhân. Trong khi điều trị triệu chứng; cần khám tỉ mỉ, nhiều khi phải phối hợp với các chuyên khoa Nội; thần kinh, mắt, tai mũi họng và các thăm dò cận lâm sàng khác để chẩn đoán chính xác.

Có 3 nhóm thuốc chính thường dùng điều trị chóng mặt; nên dùng thuốc riêng rẽ để hiểu tác dụng phụ của từng loại. Nhóm kháng histamin. Nhóm kháng tiết cholin, nhóm an thần. Các thuốc này dùng theo chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra bệnh nhân nên ăn thức ăn dễ tiêu.

Giai đoạn 2: nâng đỡ sức khỏe; từ 10 ngày – 2 tuần. Bệnh nhân có thể hoạt động nhẹ nhàng; nhưng cần tránh đi lại trên cao; tránh đến gần các vật chuyển động nhanh như xe cộ; quạt điện…; Có thể uống tiếp 7 ngày thuốc chống chóng mặt.

Giai đoạn 3: tập luyện; đây là phương pháp điều trị cơ bản; kéo dài trong nhiều tháng. Các bài tập nhằm rèn luyện cho tiền đình chịu đựng các thay đổi tư thế để dần phục hồi hoàn toàn.

Tấp luyện giúp tăng cường sức khỏe

Bài tập cơ bản: bệnh nhân ngồi trên giường; thả chân dưới sàn nhà; nhắm mắt thư giãn rồi dần dần nghiêng đầu về một bên cho đến khi đầu nằm ngang trên giường; giữ tư thế này ít nhất 30 giây, trở lại tư thế ban đầu; ngồi yên trong 30 giây, tiếp tục làm động tác nghiêng đầu về bên đối diện. Lần đầu tập chỉ làm 3 – 4 lần nghiêng đầu về mỗi bên. Những lần sau, mỗi buổi tập nghiêng đầu về mỗi bên 5 – 7 lần. Mỗi ngày tập 2 buổi vào buổi sáng khi thức dậy và buổi tối trước khi ngủ. Bệnh nhân cần tập kiên trì trong 1 – 2 tháng.

Cách tập luyện nêu trên đã được ứng dụng ở nhiều nước trên thế giới và đã mang lại kết quả tốt trong 80% số bệnh nhân. Bệnh nhân cũng cần tránh các yếu tố gây kích động tâm thần; tâm lý, thần kinh. Không dùng các chất kích thích như rượu, thuốc lá; cà phê đặc, nước chè đặc.

Chóng mặt ở người cao tuổi có thể phòng ngừa bằng cách tập thể dục đều đặn

Lời khuyên thầy thuốc

Chóng mặt có thể phòng ngừa bằng cách luyện tập thích nghi cho hệ thống giữ thăng bằng của cơ thể khi bệnh nhân ở giai đoạn ổn định hay chóng mặt nhẹ. Tránh thay đổi tư thế đột ngột vì dễ té ngã gây chấn thương. Ngoài ra người cao tuổi không uống rượu, bia; đeo khẩu trang khi tiếp xúc với môi trường có thán khí của xe; máy, khói…; khám và điều trị tích cực các tai mũi họng, nhiễm khuẩn…

Cần làm gì khi bị chóng mặt?

Khi bị chóng mặt, người bệnh nên chọn tư thế nằm cho thích hợp (nghiêng trái hay nghiêng bên phải hoặc nằm ngửa), không nên gắng, gượng đi tiếp. Tránh thay đổi tư thế và nên tránh ánh sáng chói như ánh sáng mặt trời, ánh sáng đèn hoặc tránh tiếng động, ồn ào. Cần gọi cho người thân, người giúp việc biết tình trạng của mình để mọi người có thái độ xử lý thích hợp nhất (cho uống thuốc nếu đã biết bệnh từ trước và có sẵn thuốc mua theo đơn của bác sĩ hoặc cho đi khám bệnh ở cơ sở y tế gần nhất).

Chóng mặt là triệu chứng thường gặp ở người cao tuổi

Khi bị chóng mặt, dù chỉ mới thoáng qua cũng nên đi khám bệnh để được bác sĩ xác định bệnh và tình trạng bệnh, nhất thiết không được chủ quan. Ngoài việc dùng thuốc, cần tập luyện thường xuyên, nhẹ nhàng nhưng đúng động tác, ví dụ tập đốt sống cổ cần quay trái, quay phải, ngả đầu về sau, cúi đầu xuống, phải thực hiện các động tác một cách từ từ không vội vàng, mỗi lần tập như vậy cũng chỉ kéo dài từ 5-10 phút, không nên tập kéo dài thời gian…

Nếu chóng mặt bởi rối loạn tuần hoàn não do tăng mỡ máu hay do tăng huyết áp, cần lưu ý thay ăn mỡ động vật bằng ăn dầu thực vật nhưng cũng ở trong giới hạn cho phép, không nên lạm dụng và không nên dùng loại dầu rán đã qua sử dụng nhiều lần. Nếu bị tăng huyết áp thì việc sử dụng thuốc phải thường xuyên, dùng loại thuốc nào, liều lượng bao nhiêu phải do thầy thuốc chỉ định và luôn được kiểm tra huyết áp (tốt nhất là kiểm tra hằng ngày với người biết đo huyết áp và máy đo chuẩn).

Nguồn: Ytvn.vn